‘Als een patiënt zegt: ‘jij begrijpt het’, is dat het mooiste compliment’
Annelies Goorts is Arts voor Verstandelijk Gehandicapten (artsVG). En dat is iets heel anders dan ‘gewoon een huisarts voor mensen met een beperking’. ‘Ik acteer op het snijvlak van psychiatrie, neurologie en genetica.’
Annelies Goorts [36]: ‘Nadat ik twee keer was uitgeloot voor geneeskunde, ging ik als HBO V-verpleegkundige aan de slag. In die functie werkte ik met mensen met een verstandelijke beperking. Toen ik toch geneeskunde kon gaan doen, miste ik al snel het contact met die mensen. Eigenlijk wist ik toen al dat ik arts voor deze doelgroep wilde worden.
Niets op routine
‘Inmiddels werk ik zo’n vier jaar als arts VG. Wat ik zo heerlijk vind aan deze patiënten is dat ze onbevangen zijn, recht voor z’n raap, zonder filter. Ik doe nooit iets op routine of uit gewoonte, omdat ik dagelijks een spiegel krijg voorgehouden die me scherp houdt. Gebruik ik metaforen in een gesprek met iemand met autisme? Dan ontstaat er miscommunicatie. En maak ik het te moeilijk? Dan krijg ik dat meteen te horen.’
Afwegingen voor geluk
‘Mijn doel is de levenskwaliteit van mijn cliënten bevorderen. Voor de één is geluk zelfstandig boodschappen kunnen doen, voor de ander is geluk voortgeduwd worden in een rolstoel en in het bos de zon door de bomen zien schijnen. Soms is de keuze om geen diagnose te stellen of niet te behandelen de beste keuze. Je moet rekening houden met wat een patiënt aankan en wat een medische ingreep doet met iemand. Levert de behandeling iets op of hou je er een ongelukkige patiënt met een trauma aan over? Het zijn afwegingen die ik dagelijks maak en dat kan alleen door samen te werken met begeleiders en familie en door dóór te vragen.’
Geen dag hetzelfde
‘Ik ben een arts die het vak in de volle breedte uitoefent. Geen dag is hetzelfde. Ik ben gekoppeld aan een bepaalde populatie die ik monitor en preventief bezoek, maar ik werk ook als specialist op de poli van het ziekenhuis. Daar ontvang ik patiënten van allerlei leeftijden met verschillende ziektebeelden, die zijn doorverwezen door de huisarts. Mijn jongste patiënt is 3, de oudste in de 90. De ene keer help ik iemand met een gecompliceerde oogaandoening, terwijl ik de andere keer een persoon met ADHD en angststoornissen voor me heb. Soms komen er mensen bij mij die hun hele leven al vastlopen, terwijl ze ontzettend hard hun best doen. Op school, in hun werk, in de maatschappij. Pas als ik het vermoeden uitspreek dat ze een beperking hebben, valt alles op zijn plek.’
Psychiatrie, neurologie en genetica
‘Als arts VG weet ik veel van syndroom gebonden problematiek, maar ik overleg veel met collega-specialisten en acteer op het snijvlak van psychiatrie, neurologie en genetica, toegepast op mijn eigen populatie. Het is heel belangrijk om een vertaalslag van al die medische kennis te maken naar taal die een patiënt begrijpt. Ik word er heel blij van als ik iemand door mijn medische bril kan laten kijken naar zijn of haar eigen beperking en een beetje hoop of perspectief kan geven.’
Samen met de patiënt
‘Eén van de mooiste complimenten die ik als arts VG kan krijgen, is dat een patiënt zegt: jij begrijpt het. Vaak hebben ze al vaker voor de keuze gestaan: wel of geen operatie, wel of geen medicatie? Maar die keuze kunnen ze meestal helemaal niet gegrond maken. Ik ben er om samen met zulke patiënten de behandeling vorm te geven, ze te ondersteunen en uit te leggen wat er gebeurt in hun hoofd. Soms bouw je zo’n vertrouwensband op met iemand dat het lukt om de medicatie af te bouwen of juist te starten met de juiste medicatie. Dat zijn successen: je kunt een behandeling bieden die het leven van die patiënt comfortabeler maakt.’
Verdieping
‘Door de diversiteit van het vak blijf ik me continu ontwikkelen. Ik krijg steeds meer bagage in mijn rugzak. Ik vind het fijn als ik theorie uit de literatuur bewezen zie en zoek verdieping op door nascholing te volgen, bijvoorbeeld over psychiatrische klachten die ik veel tegenkom in mijn populatie of medicatie die veel gebruikt wordt. Maar ik denk ook graag mee over dit vakgebied: wat betekent ons vak voor de maatschappij? Hoe gaan ze hier internationaal mee om?
’Uniek specialisme
‘Ik hoor nog steeds regelmatig: jij bent toch gewoon een huisarts voor mensen met een beperking? Het vak is relatief jong en onbekend. En dat maakt vaak onbemind. Maar dit is een specialisme. Een specialisme dat je alleen kunt doen als je affiniteit met de doelgroep hebt, complexe puzzels wilt leggen, geduld hebt en kritisch kunt zijn op jezelf.’
